Over De
Circulaire Weg
Circulaire Weg
De nationale doelstellingen zijn helder: in 2030 gebruiken we in Nederland 50% minder primaire grondstoffen dan in 2015. Ook moet de bouwsector zijn CO2-emissies dan met 400.000 ton hebben gereduceerd. De infrasector ligt helaas niet op koers om deze doelen te halen; er is een flinke stap extra nodig. Partnerprogramma De Circulaire Weg (DCW) helpt daarbij. We ontwikkelden het Circulair Service Model: een nieuw, circulair businessmodel om échte verandering teweeg te brengen. Het model stimuleert lifecycle-denken en zorgt dat het primaire-grondstoffenverbruik drastisch vermindert. Met het Circulair Service Model kijkt DCW naast technische oplossingen ook naar samenwerking, contracten en financiële modellen. Zo vergroten we de impact van wat we doen.
Nationale doelstellingen
50%
minder primaire grondstoffen dan in 2015.
Gedeelde verantwoordelijkheid
Het Circulair Service Model gaat uit van gedeelde verantwoordelijkheid: de bouwer of leverancier blijft (mede)verantwoordelijk voor de weg of de materialen. Hierdoor heeft hij er belang bij om de levensduur van de materialen te verlengen, of de materialen hoogwaardig te hergebruiken. Zo gaat hij vanzelf anders ontwerpen, bouwen en onderhouden.
Met de bouwstenen uit het Circulair Service Model kan deze gedeelde verantwoordelijkheid in verschillende fasen van een project worden toegepast, zoals:
In de voorbereidingsfase:
als opdrachtgever samen met marktpartijen en adviseurs de circulaire kaders neerzetten. Daarbij ruimte creëren voor circulaire oplossingen in het ontwerp.
In de samenwerkings- en ontwerpfase:
de opdrachtnemer belonen voor het leveren van maatschappelijke meerwaarde, bijvoorbeeld met een MKI bonus/malus of het vergoeden van de restwaarde.
Eerlijke kans voor duurzame maatregelen
Met het Circulair Service Model bekijk je de gehele levensduur van een asset; het houdt niet op bij de oplevering. Door een beheerperiode toe te voegen aan het contract, met het liefst een zo lang mogelijke looptijd, kunnen zo veel mogelijk circulaire kansen worden benut. Ook door services – zoals het energieverbruik van installaties – onderdeel te maken van het project, zorg je dat circulaire maatregelen een eerlijke kans krijgen.
Om circulaire oplossingen een concurrerende positie te geven, is een andere manier van waarderen en een andere financieringsconstructie nodig.
Daarvoor gebruik je de volgende bouwstenen uit het Circulair Service Model:
- Bonus (of malus) als beloning
- Periodieke prestatievergoeding
- Rekenen met restwaarde
Projecten
De projecten in samenwerking met De Circulaire Weg
Bouwsteen
1, 4
Project gemeente Veenendaal
Reconstructie Noorderkroon
Relevante fase(n):
A t/m D
Bouwsteen
2, 4, 5, 6
Project Rijkswaterstaat
A6 Almere
Relevante fase(n):
C
Bouwsteen
3, 5
Project gemeente Amersfoort
Herinrichting Dr. J.P. Heijelaan
Relevante fase(n):
B & C
Belangrijkste conclusies
na 5 jaar
Het Circulair Service Model werkt: het leidt tot meer circulariteit in GWW-projecten. Dat blijkt uit de resultaten van de projecten waarin we het model hebben toegepast. De belangrijkste conclusies van de afgelopen 5 jaar:
Conclusie 1.
Het Circulair Service Model zorgt voor hoge circulariteit en lage milieu-impact
Het Circulair Service Model leidt tot meer circulariteit in het ontwerp. Dit blijkt uit impactmetingen: in de projecten waarbij we het Het Circulair Service Model gebruikten was zowel de milieu- als de materiaalimpact fors lager dan die van referentieprojecten.
Conclusie 2.
Meer initiatief en samenwerking om circulair te bouwen
Ook in gedrag is een positief resultaat te zien. Opdrachtnemers kwamen met meer initiatieven voor duurzame en circulaire oplossingen. En opdrachtgevers en opdrachtnemers kozen samen voor strategieën hoog op de R-ladder:
- In Amersfoort werd een oud brugdek hergebruikt voor een voetgangerspad (reuse) en een tweede stoep weggelaten om materiaal te besparen én ruimte te bieden voor groen (refuse).
- In Amsterdam werd zelfs 100% hergebruikt materiaal toegepast, waaronder het dakbitumen van een gesloopte sporthal naast de nieuwe weg (reuse).
- In het project Noorderkroon in Veenendaal is tijdens de bouwteamfase expliciete aandacht voor de organisatiestructuur en de manier waarop circulaire oplossingen zijn ingebed.
Conclusie 3.
Inzet van bouwstenen hangt af van de context
Sommige bouwstenen, zoals herijking op het gebied van duurzaamheid, kunnen in vrijwel ieder contract of project direct worden ingezet. Andere zijn contextafhankelijk: een MKI bonus/malus past beter bij het ene contracttype dan bij het andere. En bij een bouwsteen als restwaarde wijk je af van de gangbare praktijk: er is dan meer tijd nodig om de randvoordwaarden te bepalen voor het toepassen ervan. Dat kan gaan om draagvlak en mandaat in de eigen organisatie, afspraken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer over risicoverdeling, of het vaststellen van een restlevensduur en/of restwaarde.
