Bouwsteen 3:
Periodieke prestatievergoeding
Bij een circulair infraproject past sturen op het leveren van een prestatie gedurende de contractperiode, in plaats van (alleen) op het opleveren van een asset. De opdrachtnemer krijgt daarbij de ruimte om zelf te bepalen hoe hij steeds de beste prestatie kan leveren. Die ‘prestatie’ gaat niet alleen om de beschikbaarheid of de kwaliteit van de asset, maar ook om de milieu-impact (denk aan energiezuinige verlichting), het gebruiksgemak en het beheer ervan. Wellicht kan daar op termijn ook ‘ecologische waarde’ aan toegevoegd worden.
Bij sturen op de prestatie gedurende de contractperiode hoort een periodieke vergoeding. Je kunt de kosten voor beheer- en onderhoudswerkzaamheden en voor circulaire optimalisatie (zoals een langere levensduur) tijdens de looptijd van het contract bijvoorbeeld per kwartaal vergoeden. Aangezien de opdrachtnemer aan het begin investeringen moet doen, ligt het voor de hand om daarnaast een mijlpaalbetaling te doen bij de oplevering van de asset, om (een deel van) die investering te dekken.
Hiermee worden de financieringskosten voor de opdrachtnemer en voor jou als opdrachtgever niet onevenredig hoog, maar is er wel een interessante financiële prikkel voor circulaire keuzes.
Hoe draagt dit bij aan
een circulair project?
Met deze bouwsteen betaal je niet (alleen) eenmalig bij oplevering, maar periodiek. Je betaalt alleen als de prestatie daadwerkelijk is geleverd: als op enig moment de technische kwaliteit of de duurzaamheidsresultaten niet voldoen aan de afspraken, kun je korten op de betaling. Dit zorgt voor een financiële prikkel om de bouw, het onderhoud, de renovatie en de oogst van een asset volgens de duurzaamheidsafspraken uit te voeren.
Andere voordelen
Er zitten ook andere, niet per se circulaire voordelen aan een periodieke prestatievergoeding. Gemeenten kunnen dankzij deze financieringsconstructie (met gespreide betaling) in het ‘ravijnjaar’ 2026 toch projecten realiseren én meer projecten realiseren dan normaal.
Hoe pas je het toe?
Een periodieke vergoeding is alleen logisch om toe te passen als het project zowel de realisatie als een langere onderhoudsperiode behelst. Het in stand houden van een bepaalde kwaliteit kan dan gezien worden als ‘dienst’. Zo lang er wordt voldaan aan de kwaliteitseisen, keer je de vergoeding uit. Je kunt de periodieke vergoeding vastleggen in een UAV-gc-contract.
Hiervoor moet je organisatie kunnen werken volgens het IPM-model en moet er intern mandaat zijn voor de gekozen betalingsregeling. Zie voor meer details hierover paragraaf 2 van de UAV-gc.
Voorbeeld: Amersfoort
In twee casussen in Amersfoort hebben de partijen met elkaar alle kosten (voor aanleg, onderhoud, rente en management) geïnventariseerd. Vervolgens hebben ze deze op basis van het financieel model omgerekend naar een periodieke vergoeding. Over de levensduur van de asset ontvangt Dura Vermeer uiteindelijk al zijn kosten terug, mits het natuurlijk de prestaties levert, ofwel: voldoet aan de gestelde functionele eisen.
De beperkte contractduur van dit pilotproject bood weinig ruimte voor duurzaamheidsmaatregelen in de beheerfase. Dit maakte de financiële stromen echter wel zeer voorspelbaar; voor beide partijen waren er weinig financiële risico’s.
Tips en tricks voor bouwsteen 3
Vermijd dubbel onderhoud
Met een servicecontract vervalt vaak (tijdelijk) het wijkonderhoud voor het projectgebied. Zorg dat je in beheercontracten straten en buurten gemakkelijk ‘uit’ kunt zetten, zodat er geen dubbele kosten voor beheeractiviteiten gemaakt worden.
Richt de financieringsstructuur in
Er is een verschil tussen termijnbetalingen van een project dat een opdrachtnemer realiseert, en periodieke betalingen voor een dienst. Zorg ervoor dat de financieringsstructuur van je organisatie indien nodig op dat laatste wordt aangepast.
